Η αρθρίτιδα αποτελεί μια νόσος που προσβάλει τις αρθρώσεις και εμφανίζεται με πρήξιμο και πόνο σε αυτές, επηρεάζοντας άτομα κάθε ηλικίας. Ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων αντιμετωπίζει τα συμπτώματα της καθημερινά.
Αν ανήκεις και εσύ σε αυτήν την κατηγορία ανθρώπων τότε το άρθρο αυτό σε ενδιαφέρει. Διάβασε το παρακάτω άρθρο και μάθε τα πάντα για αυτή την νόσο αλλά και πως μπορείς με μικρές αλλαγές στην διατροφή σου και στην καθημερινή σου ζωή να μειώσεις τα συμπτώματα της.
Ας ξεκινήσουμε..
Τι είναι η αρθρίτιδα
Η αρθρίτιδα χρησιμοποιείται για να περιγράψει διάφορες παθήσεις των αρθρώσεων. Ορίζεται ως οξεία ή χρόνια φλεγμονή των αρθρώσεων που συχνά συνυπάρχει με πόνο και βλάβη των οστών. Αποτελεί συνεπώς μια φλεγμονή των αρθρώσεων που μπορεί να επηρεάσει μία αλλά και πολλές αρθρώσεις.
Τα συμπτώματα της αρθρίτιδας συνήθως αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου, αλλά μπορεί να εμφανιστούν και ξαφνικά. Η τυπική ηλικία για την ανάπτυξη ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι μεταξύ 30 και 50 ετών.
Μπορεί να επηρεάσει παιδιά, εφήβους, νεότερους ενήλικες και τείνει να είναι πιο διαδεδομένη σε άτομα που είναι υπέρβαρα
Τύποι αρθρίτιδας
Υπάρχουν περισσότεροι από 100 διαφορετικοί τύποι αρθρίτιδας, με διαφορετικές αιτίες και μεθόδους θεραπείας. Ο πιο κοινός τύπος ωστόσο αποτελεί η οστεοαρθρίτιδα.
Επιπλέον τύποι αποτελούν η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ψωριασική αρθρίτιδα, φλεγμονώδεις καταστάσεις και η ουρική αρθρίτιδα που θεωρούνται αυτοάνοσες ασθένειες.
Στην πραγματικότητα, έως και το 40% των ανδρών και το 47% των γυναικών μπορεί να διαγνωστούν με οστεοαρθρίτιδα κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Συμπτώματα
Ο πόνος στις αρθρώσεις, η δυσκαμψία και το πρήξιμο είναι τα πιο κοινά συμπτώματα της αρθρίτιδας. Τα συμπτώματά αυτά μπορεί να είναι χειρότερα το πρωί που πρέπει να σηκωθείς από το κρεβάτι σου.
Πιο αναλυτικά..
Τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας περιλαμβάνουν:
- περιορισμένο εύρος κίνησης που μερικές φορές υποχωρεί μετά την κίνηση
- μυϊκή αδυναμία γύρω από την άρθρωση
- αστάθεια της άρθρωσης
- όζους στα δάχτυλα
- αίσθηση τριψίματος στα γόνατα
Τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας περιλαμβάνουν:
- πρωινή δυσκαμψία που μπορεί να διαρκέσει 30 λεπτά ή περισσότερο
- περισσότερες από μία προσβεβλημένες αρθρώσεις
- επηρεασμός των ίδιων αρθρώσεις και στις δύο πλευρές του σώματος
- κούραση
- πυρετός
- φλεγμονή των ματιών και του στόματος
- φλεγμονή του καρδιακού μυός και των αιμοφόρων αγγείων
- χαμηλός αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων
Η προσβολή των αρθρώσεων των χεριών συνοδεύεται συχνά από δυσκολία σχηματισμού γροθιάς και από ελάττωση της δύναμης σύσφιξης.
Ο γιατρός σου θα ακούσει τα συμπτώματά σου και θα αξιολογήσει το ιατρικό και οικογενειακό σου ιστορικό. Μπορεί να σου ζητήσει περαιτέρω εξετάσεις, όπως εξετάσεις αίματος, ούρων, υγρών αρθρώσεων ή ακτινογραφίες και υπερηχογράφημα. Με τις εξετάσεις αυτές θα μπορέσεις να να προσδιορίσεις τον τύπο αρθρίτιδας που έχεις.
Παράγοντες κινδύνου
Η ακριβής αιτιολογία της αρθρίτιδας δεν είναι γνωστή. Κάποιοι παράγοντες αποτελούν:
- Ηλικία
- Φύλο
- Γενετική και Κληρονομικά Χαρακτηριστικά
- Υπερβολικό βάρος και παχυσαρκία
- Μόλυνση
- Τραυματισμοί αρθρώσεων
- Επαγγέλματα που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες κάμψεις γονάτων και οκλαδόν
- Κάπνισμα
Τρόφιμα που πρέπει να αποφύγεις
Είναι γεγονός πως η διατροφή σου μπορεί να σε βοηθήσει να μειώσεις τα συμπτώματα της αρθρίτιδας. Συνέχισε την ανάγνωση και δες τι αλλαγές πρέπει να κάνεις στην διατροφή σου
Πρόσθετα σάκχαρα
Ανεξάρτητα από το αν έχεις αρθρίτιδα ή όχι θα πρέπει να περιορίσεις την πρόσληψη ζάχαρης. Είναι γνωστό πως τα πρόσθετα σάκχαρα βρίσκονται σε γλυκά, καραμέλες, αναψυκτικά, παγωτά κλπ. Ωστόσο υπάρχει και η κρυμμένη μορφή ζάχαρης που βρίσκεται σε πολλά άλλα τρόφιμα όπως η σάλτσα μπάρμπεκιου, τα δημητριακά πρωινού ή οι μπάρες δημητριακών και πυροδοτεί τα συμπτώματα της αρθρίτιδας.
Επεξεργασμένα και κόκκινα κρέατα
Ορισμένες έρευνες συνδέουν το κόκκινο και το επεξεργασμένο κρέας με φλεγμονή, η οποία μπορεί να αυξήσει τα συμπτώματα της αρθρίτιδας. Αντίθετα, μια διατροφή πλούσια σε φυτικά τρόφιμα βελτιώνει τα συμπτώματα της.
Τροφές που περιέχουν γλουτένη
Η γλουτένη είναι μια ομάδα πρωτεϊνών που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Έρευνες δείχνουν πως συνδέεται με αυξημένη φλεγμονή και υποδηλώνουν ότι η χρήση τροφίμων χωρίς γλουτένη μπορεί να μειώσει την εμφάνιση των συμπτωμάτων της.
Τα ευρήματα αυτά είναι πολλά υποσχόμενα, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί εάν μια δίαιτα χωρίς γλουτένη από μόνη της ωφελεί τα άτομα με αρθρίτιδα.
Επεξεργασμένα τρόφιμα
Τα επεξεργασμένα τρόφιμα όπως το γρήγορο φαγητό, τα δημητριακά πρωινού και τα αρτοσκευάσματα έχουν συνήθως υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένα άλευρα, πρόσθετη ζάχαρη, συντηρητικά και άλλα δυνητικά φλεγμονώδη συστατικά, τα οποία επίσης επιδεινώνουν τα συμπτώματα της αρθρίτιδας. Φυσικά τα επεξεργασμένα τρόφιμα καλό θα ήταν να τα περιορίζεις από την διατροφή σου καθώς επιδεινώνουν τη συνολική σου υγεία και αυξάνουν τον κίνδυνο και άλλων ασθενειών.
Αλκοόλ
Το αλκοόλ μπορεί και αυτό να επιδεινώσει τα συμπτώματα της αρθρίτιδας. Προσπάθησε να περιορίσεις ή να αποφύγεις την κατανάλωση του.
Ω6 & Ω3 λιπαρά οξέα
Η μείωση της πρόσληψης τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-6 λιπαρά (π.χ. τα φυτικά έλαια) και η αύξηση της πρόσληψης τροφών πλούσιων σε ωμέγα-3, (π.χ. τα λιπαρά ψάρια) μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της αρθρίτιδας σου. Αυτά τα λίπη είναι απαραίτητα για την υγεία σου.
Η μη ισορροπημένη αναλογία ωμέγα-6 προς ωμέγα-3 μπορεί να αυξήσει τη φλεγμονή.
Τρόφιμα υψηλά σε αλάτι
Η υψηλή πρόσληψη νατρίου μπορεί να είναι παράγοντας κινδύνου για αυτοάνοσες ασθένειες όπως η φλεγμονώδης αρθρίτιδα. Η μείωση της κατανάλωσης αλατιού μπορεί να είναι μια καλή επιλογή για άτομα με αρθρίτιδα.
Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι περιλαμβάνουν τα θαλασσινά, οι κονσέρβες, η πίτσα, ορισμένα τυριά, τα επεξεργασμένα κρέατα και πολλά άλλα επεξεργασμένα και συσκευασμένα προϊόντα.
Τρόφιμα υψηλά σε AGEs
Τα τελικά προϊόντα προηγμένης γλυκοζυλίωσης- ή αλλιώς (AGEs) είναι μόρια που δημιουργούνται μέσω αντιδράσεων μεταξύ σακχάρων και πρωτεϊνών ή λιπών. Υπάρχουν φυσικά στις ζωικές τροφές και μπορούν επίσης να σχηματιστούν με ορισμένες μεθόδους μαγειρέματος. Με απλά λόγια αυτά περιλαμβάνουν το μπέικον, η τηγανητή ή ψητή μπριζόλα, το ψητό ή τηγανητό κοτόπουλο, οι τηγανιτές πατάτες, η μαργαρίνη, η μαγιονέζα κλπ.
Συμβουλή. Απέφυγε λοιπόν το τηγάνισμα, το ψήσιμο σε υψηλές θερμοκρασίες (τα ξεροψημένα κρέατα) και το ψήσιμο στα κάρβουνα. Επίλεξε το ψήσιμο στον ατμό ή το βράσιμο των κρεάτων σου.
Όταν τα AGEs συσσωρεύονται σε υψηλές ποσότητες στο σώμα σου, εμφανίζεται οξειδωτικό στρες και φλεγμονή τα οποία συνδέονται με την εξέλιξη της νόσου σε άτομα με αρθρίτιδα.
Τι μπορείς να κάνεις
Πρόσεξε την Διατροφή σου
Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά μπορεί να σε βοηθήσει στην αντιμετώπιση της φλεγμονής. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά τα οποία βοηθούν τον οργανισμό σου στην εξουδετέρωση ασταθή μορίων των γνωστών ελεύθερων ριζών, που προκαλούν βλάβες στα κύτταρα σου.
Τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, το ελαιόλαδο και τα προϊόντα ολικής άλεσης αποτελούν τρόφιμα που μπορούν επίσης να οδηγήσουν στην μείωση της φλεγμονής και να βοηθήσουν με τα συμπτώματα της αρθρίτιδας.
Γίνε δραστήριος
Εκτός από την διατροφή σου μπορεί να σε βοηθήσει και η σωματική δραστηριότητα. Επιλογές όπως το περπάτημα, η ποδηλασία και το κολύμπι μειώνουν τον πόνο της αρθρίτιδας και βελτιώνουν τη λειτουργία, τη διάθεση και την ποιότητα ζωής. Προσπάθησε να κινείσαι περισσότερο και να κάθεσαι λιγότερο κατά τη διάρκεια της ημέρας
Οι συστάσεις αναφέρουν να κάνεις τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα κάθε εβδομάδα.
Διατήρησε ένα υγιές βάρος
Τέλος πολύ σημαντικό είναι και η απώλεια τυχόν υπερβολικού βάρους και η διατήρηση ενός μέτριου βάρους. Με αυτό τον τρόπο θα μειώσεις τον κίνδυνο εμφάνισης αρθρίτιδας και μπορεί να περιορίσεις και τα συμπτώματα εάν ήδη εμφανίζεις την πάθηση.
Καταλήγοντας
Η αλλαγή του τρόπου ζωής σου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων τύπων αρθρίτιδας. Συνεπώς στόχευσε σε μικρές αλλαγές τόσο στην διατροφή σου όσο και στην καθημερινή σου ζωή οι οποίες μειώνουν τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων αλλά βελτιώνουν και τη συνολική ποιότητα της ζωής σου.
Βιβλιογραφία
Senthelal S, Li J, Ardeshirzadeh S, et al. Arthritis. [Updated 2022 Jun 19]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-.Available from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK518992/
Alwarith J, Kahleova H, Rembert E, Yonas W, Dort S, Calcagno M, Burgess N, Crosby L, Barnard ND. Nutrition Interventions in Rheumatoid Arthritis: The Potential Use of Plant-Based Diets. A Review. Front Nutr. 2019 Sep 10;6:141. doi: 10.3389/fnut.2019.00141. PMID: 31552259; PMCID: PMC6746966.
Causes and risk factors BLOOD CHOLESTEROL (no date) National Heart Lung and Blood Institute. U.S. Department of Health and Human Services. Available at: https://www.nhlbi.nih.gov/health/blood-cholesterol/causes (Accessed: January 14, 2023).
de Punder K, Pruimboom L. The dietary intake of wheat and other cereal grains and their role in inflammation. Nutrients. 2013 Mar 12;5(3):771-87. doi: 10.3390/nu5030771. PMID: 23482055; PMCID: PMC3705319.
Lourdudoss C, Di Giuseppe D, Wolk A, Westerlind H, Klareskog L, Alfredsson L, van Vollenhoven RF, Lampa J. Dietary Intake of Polyunsaturated Fatty Acids and Pain in Spite of Inflammatory Control Among Methotrexate-Treated Early Rheumatoid Arthritis Patients. Arthritis Care Res (Hoboken). 2018 Feb;70(2):205-212. doi: 10.1002/acr.23245. PMID: 28371257; PMCID: PMC5817233.
Scrivo R, Massaro L, Barbati C, Vomero M, Ceccarelli F, Spinelli FR, Riccieri V, Spagnoli A, Alessandri C, Desideri G, Conti F, Valesini G. The role of dietary sodium intake on the modulation of T helper 17 cells and regulatory T cells in patients with rheumatoid arthritis and systemic lupus erythematosus. PLoS One. 2017 Sep 6;12(9):e0184449. doi: 10.1371/journal.pone.0184449. PMID: 28877244; PMCID: PMC5587319.
Fournet M, Bonté F, Desmoulière A. Glycation Damage: A Possible Hub for Major Pathophysiological Disorders and Aging. Aging Dis. 2018 Oct 1;9(5):880-900. doi: 10.14336/AD.2017.1121. PMID: 30271665; PMCID: PMC6147582.
